کد مطلب:193918 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:209
شروط استجابت دعا
«عن أبی عبدالله، قال: كان بین قوله قد اجیبت دعوتكما و بین أن اخذ فرعون أربعون سنة [1] ؛ از امام صادق علیه السلام روایت شده است كه فرمودند: بین این گفته خدا كه فرمود: دعای شما مستجاب شد، و مرگ فرعون چهل سال طول كشید».
خدای متعال به موسی و هارون علیهماالسلام می فرماید: «دعای شما مستجاب شد»، اما این استجابت چهل سال طول كشید.
«ان رجلا اتی النبی صلی الله علیه و آله و سلم فقال ادع الله أن یستجیب دعائی فقال اذا أردت ذلك فأطب كسبك [2] ؛ مردی خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم رسید و از ایشان خواست تا از خدا بخواهد دعای او مستجاب گردد. رسول خدا فرمودند: اگر می خواهی خدا دعای تو را مستجاب نماید، كسب خود را پاكیزه كن و در جامعه غل و غش نكن.» این یكی از شروط استجابت دعا است. بنابراین كسی كه می خواهد دعایش مستجاب گردد نباید دیگران را در معامله فریب دهد.
[ صفحه 110]
«روی أن موسی رأی رجلا یتضرع تضرعا عظیما و یدعوا رافعا یدیه و یبتهل [3] ؛ روایت شده است كه حضرت موسی علیه السلام شخصی را دید كه سخت در حال تضرع است و در حالی كه دست هایش را بلند كرده، با زاری به درگاه خدا دعا می كند».
ابتهال انواعی دارد. یكی از آنها این است كه انسان دست هایش را به سوی خدای متعال بلند نماید و آنها را از یكدیگر باز كرده، دعا نماید. حضرت موسی شخصی را دید كه با این حال به درگاه خدای متعال دعا می كرد به حضرت موسی وحی شد كه: «لو فعل كذا و كذا لما استجبت دعائه، لأن فی بطنه حراما، و علی ظهره حراما و فی بیته حراما [4] ؛ این مرد هر قدر دعا كند دعای او را مستجاب نخواهم كرد چرا كه لباسش حرام، خوراكش حرام و در خانه اش نیز حرام است». كنایه از این كه وسایل خانه اش دزدی است یا زنش كار حرام انجام می داده است. به هر حال مراد حرامی است كه انسان در برابر آن مسئول است، و الا اگر در حرام نقشی نداشته باشد عقوبت ندارد.
غرض این كه استجابت دعا نیز مانند بسیاری از كارهای روزمره ما شروط و قیودی دارد. كسی كه می خواهد ازدواج كند، چه بسا با همسرش شرط و شروط می گذارد، آن كه می خواهد خانه ای معامله كند با شرط و شروط معامله می كند. هر كاری شرط و شروطی دارد و استجابت دعا نیز از این قاعده بیرون نیست. نقل شده است كه رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: «ان الله یحب السائل اللحوح [5] ؛ خدای متعال بنده ای را كه در خواهش خود پافشاری می كند، دوست می دارد.»
بندگان خداوند پافشاری و اصرار را دوست ندارند و اگر كسی چیزی از آنها بخواهد و پاسخشان منفی باشد، ولی اصرار فراوان طرف مقابل را ببینند به ستوه می آیند. اما خدای متعال چنین نیست و اصرار و الحاح بندگان خود را دوست دارد. پس اگر چیزی از خدا خواستید و یك بار، دو بار، سه بار، ده بار، یا صد بار گفتید و برآورده نشد، خسته نشوید
[ صفحه 111]
و دوباره از خدا بخواهید؛ چرا كه تكرار یكی از شروط استجابت دعا است. در همین زمینه روایتی از امام باقر علیه السلام نقل شده است كه فرمودند: «و الله لا یلح عبد مؤمن علی الله فی حاجة الا قضاها له [6] ؛ هیچ بنده مؤمنی نیست كه با اصرار از خدای متعال حاجتی بخواهد و خدا آن حاجت را برآورده نكند».
خدای متعال به موسی و هارون علیهماالسلام می فرماید: «دعای شما مستجاب شد»، اما این استجابت چهل سال طول كشید.
«ان رجلا اتی النبی صلی الله علیه و آله و سلم فقال ادع الله أن یستجیب دعائی فقال اذا أردت ذلك فأطب كسبك [2] ؛ مردی خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم رسید و از ایشان خواست تا از خدا بخواهد دعای او مستجاب گردد. رسول خدا فرمودند: اگر می خواهی خدا دعای تو را مستجاب نماید، كسب خود را پاكیزه كن و در جامعه غل و غش نكن.» این یكی از شروط استجابت دعا است. بنابراین كسی كه می خواهد دعایش مستجاب گردد نباید دیگران را در معامله فریب دهد.
[ صفحه 110]
«روی أن موسی رأی رجلا یتضرع تضرعا عظیما و یدعوا رافعا یدیه و یبتهل [3] ؛ روایت شده است كه حضرت موسی علیه السلام شخصی را دید كه سخت در حال تضرع است و در حالی كه دست هایش را بلند كرده، با زاری به درگاه خدا دعا می كند».
ابتهال انواعی دارد. یكی از آنها این است كه انسان دست هایش را به سوی خدای متعال بلند نماید و آنها را از یكدیگر باز كرده، دعا نماید. حضرت موسی شخصی را دید كه با این حال به درگاه خدای متعال دعا می كرد به حضرت موسی وحی شد كه: «لو فعل كذا و كذا لما استجبت دعائه، لأن فی بطنه حراما، و علی ظهره حراما و فی بیته حراما [4] ؛ این مرد هر قدر دعا كند دعای او را مستجاب نخواهم كرد چرا كه لباسش حرام، خوراكش حرام و در خانه اش نیز حرام است». كنایه از این كه وسایل خانه اش دزدی است یا زنش كار حرام انجام می داده است. به هر حال مراد حرامی است كه انسان در برابر آن مسئول است، و الا اگر در حرام نقشی نداشته باشد عقوبت ندارد.
غرض این كه استجابت دعا نیز مانند بسیاری از كارهای روزمره ما شروط و قیودی دارد. كسی كه می خواهد ازدواج كند، چه بسا با همسرش شرط و شروط می گذارد، آن كه می خواهد خانه ای معامله كند با شرط و شروط معامله می كند. هر كاری شرط و شروطی دارد و استجابت دعا نیز از این قاعده بیرون نیست. نقل شده است كه رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: «ان الله یحب السائل اللحوح [5] ؛ خدای متعال بنده ای را كه در خواهش خود پافشاری می كند، دوست می دارد.»
بندگان خداوند پافشاری و اصرار را دوست ندارند و اگر كسی چیزی از آنها بخواهد و پاسخشان منفی باشد، ولی اصرار فراوان طرف مقابل را ببینند به ستوه می آیند. اما خدای متعال چنین نیست و اصرار و الحاح بندگان خود را دوست دارد. پس اگر چیزی از خدا خواستید و یك بار، دو بار، سه بار، ده بار، یا صد بار گفتید و برآورده نشد، خسته نشوید
[ صفحه 111]
و دوباره از خدا بخواهید؛ چرا كه تكرار یكی از شروط استجابت دعا است. در همین زمینه روایتی از امام باقر علیه السلام نقل شده است كه فرمودند: «و الله لا یلح عبد مؤمن علی الله فی حاجة الا قضاها له [6] ؛ هیچ بنده مؤمنی نیست كه با اصرار از خدای متعال حاجتی بخواهد و خدا آن حاجت را برآورده نكند».
[1] بحارالانوار، ج 13، ص 140.
[2] مستدرك الوسائل، ج 5، ص 217.
[3] همان.
[4] همان.
[5] وسائل الشيعه، ج 7، ص 60.
[6] مستدرك الوسائل، ج 5، ص 193.